‘Dezenformasyon Yasası’ olarak da bilinen Basın Kanunu ile bazı kanunlarda değişiklik öngören 40 maddelik teklif,sansüre neden olacağı gerekçesiyle eleştirilince, TBMM'deki görüşmeler ertelendi. Kirli elle ‘temiz el’ operasyonu yapılamaz, ‘temiz el’ operasyonu yapanın ilk şartı elin temiz olmasıdır.
Kitle iletişim araçlarının (medyanın) takipçileri açısından önemi ve faydası doğru bilgiye hızla ulaşmayı sağlamaları, takipçilerini doğru bilgilendirmeleridir. Aynı şekilde devlet kurumlarının da amacı vatandaşları doğru bilgilendirmektir. Medya ve kamu kuruluşları ‘propaganda, manipülasyon, dezenformasyon’ yapamaz. Sadece medya değil; kamu kuruluşları da cumhurbaşkanından kaymakamına kadar tüm kamu yöneticileri de yanlış bilgilendirme yapamaz. Doğru bilgilendirme yapmak zorundadır.
IMF’ye uzun vadeli, düşük faizli borcun ödendiği söylenirken, IMF’nin borcunun yüz katını, 10 kat fazla faizle borçlanmayı anlatmayıp; sadece IMF’nin borcunun ödendiği söylenirse bu mücadele edilmesi gereken eksik ve yanlış bilgilendirme; dezenformasyondur.
Başta akaryakıt, elektrik, doğalgaz olmak üzere her çeşit tüketim maddesine yüzde yüz hatta iki yüzlere varan zam yapılırken, TÜİK enflasyonu yüzde ellinin altında nasıl bulduğunu, enflasyon sepetine koyduğu ürünleri hangi mağazadan aldığını açıklamak zorundadır. Aksi durum yanlış bilgilendirme; dezenformasyondur.
Anekdot-(1)
Kemer kontrolü yapan trafik polisleri nihayet kemer takan bir sürücüyle karşılaşır ve sürücüyü parayla ödüllendirir. Sürücü, ‘kazandığı parayla ne yapacağı’ sorulunca’ ehliyet alacağını’ söyler. Polis ‘Ehliyetiniz yok mu?’ deyince, sürücünün yanındaki hanım ‘Var, arkadaş çok sarhoş ne dediğini bilmiyor’ der. Polis ‘Bir de alkollü müsünüz’ soracak olur, arkada oturanlardan biri söze katılır ve ‘Çalıntı araçla yola çıkmamalıydık’ derken, diğeri ‘Soygun paraları ve ceset de bagajda’ der.
Ödüllü, örnek sürücüyken, devamındaki açıklamalarla birçok yasayı ihlal eden azılı suçlu olur. Haberin bir kısmını verip diğer kısmını saklamak bu kadar haberi değiştirir. Azılı suçlular örnek kişi, korkmaklar karhan, hainler vatansever, vatanseverler haine dönüşür yarım bilgiyle. ‘Sarhoşken, camiye girmeyiniz’ mealindeki ayetin yarısını alarak ‘Camiye girmemenin’ ayetin gereği olduğunu iddia etmek gibi eksik bilgi yanlıştır.
Yalan bilgi üretmek, doğru başlayıp yalanla devam ederek doğru bilgiyi yalanla harmanlamak, bilgiyi eksik sunmak (gerçeğin sadece bir kısmını bütünmüş gibi sunmak), fazladan çarpıtıcı bilgi eklemek, siyasetçilerin sıkça başvurduğu yöntemdir. Medyadaki kasıtlı yanlış bilgilendirmenin büyük bölümü siyasetçilerin verdiği bilgilendirmelerden oluşur. Yanlış bilgilendirmeyle mücadele özellikle ve öncelikle siyasilere karşı yürütülmelidir. Türkiye’de yaygın basının tamamına yakını yanlış bilgi (dezenformasyon) yapmaktadır. Ayağı olmayan gösterilerek ayakkabısızlığa şükrettirmektedir.
Dezenformasyonda fotoğraf, video gibi her çeşit materyal kullanılabilir. Örneğin bir konuda bir video yayınlanır. Hâlbuki o video, iddia edilen olayla ilgili olmayabilir, iddia edilen zamanda, iddia edilen mekanda hata iddia edilen ülkede bile çekilmemiş olabilir. 2.Dünya Savaşı’nda Almanya’nın Başkenti Berlin Ruslar tarafından işgal edilene kadar Almanlar, savaşı Almanya’nın kazandığına, Rusya’nın Başkenti Moskova’nın Almanlar tarafından ele geçirildiğine inanıyordu.
Anekdot-( 2) (1.Anekdotun farklı versiyonu, sonuna kadar okuyunuz!)
Adam trafikte çok süratli bir şekilde giderken polise yakalanır. Kenara çeker arabadan iner:
– Buyrun memur bey
– Beyefendi aşırı hız yaptığınız için sizi durdurmak zorundayım, ehliyetiniz lütfen?
– Ehliyetim yok, son yaptığım kazada ehliyetime el koydular, memur bey.
– Peki aracınızın ruhsatını görebilir miyim?
– Araba benim değil memur bey, çaldım ben bu arabayı
– Anlamadım nasıl yani, siz bu arabayı çaldınız öyle mi???
– Evet memur bey, durun bir dakika torpido gözünde ruhsat olacaktı, silahımı oraya koyarken ruhsat gibi bir şeyi gördüm galiba
Polis iyice şaşırır:
– Torpido gözünde silah mı var?
– Evet memur bey, bu arabanın sahibi kadını vurduktan sonra cesedi bagaja koydum silahı da torpido gözüne koydum
– Bir de bagajda ceset mi var?
– Evet memur bey
Trafik polisi bunu duyar duymaz amirini arar, arabanın etrafı bir anda polislerle dolar ve adamı sorguya alırlar. Ekipler amiri adamın ehliyetini ister, adam ehliyetini çıkarır ki ehliyet geçerli, temiz, hiçbir anormallik yok. Bunun üzerine adamın ruhsatını ister, adam çıkartır ruhsatı da verir, ekipler amiri yine bakar ki araba adama ait. Derken adamdan torpido gözünü açmasını ister, adam açınca ortaya çıkar ki orada da silah falan yok. Ekipler amiri bir de bagaja bakmak ister adam bagajı açar orada da ne ceset ne başka bir şey var. Bunun üzerine ekipler amiri “çok garip, sizi durduran memurun anlattığına göre bu arabanın bir kadına ait olduğunu söylemişsiniz, kadını öldürüp cesedi bagaja, silahı da torpido gözüne koymuşsunuz…”
Adam güler: İnanamıyorum. O şimdi benim için “aşırı hızlı gidiyordu” da demiştir…